معرفی پمپ ها وانواع آن

پمپ‌ها دستگاه‌های مکانیکی هستند که برای جابه‌جایی سیالات از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها انرژی مکانیکی را از منبعی مانند موتور الکتریکی دریافت کرده و به سیال منتقل می‌کنند تا فشار یا جریان آن افزایش یابد. در کارواش‌های خانگی، پمپ‌ها نقش قلب دستگاه را ایفا می‌کنند و فشار آب مورد نیاز برای شست‌وشوی سطوح را تأمین می‌کنند. این پمپ‌ها در انواع مختلفی طراحی شده‌اند و هر یک برای کاربردهای خاصی مناسب‌اند. در این مقاله، به معرفی انواع پمپ‌ها و کاربرد آن‌ها در کارواش‌های خانگی می‌پردازیم.

کارواش‌های خانگی با استفاده از پمپ‌های سانتریفیوژ یا جابجایی مثبت، آب را با فشار بالا به سطوح مختلف می‌پاشند. این دستگاه‌ها برای شست‌وشوی خودرو، حیاط، نمای ساختمان و حتی مبلمان باغی استفاده می‌شوند. در ایران، برندهایی مانند رونیکس، بوش و هیوندای مدل‌های متنوعی از کارواش‌های خانگی با پمپ‌های قدرتمند ارائه می‌دهند. انتخاب پمپ مناسب برای کارواش به عواملی مانند فشار آب، دبی و نوع کاربری بستگی دارد. در ادامه، انواع پمپ‌ها و نقش آن‌ها در کارواش‌های خانگی بررسی می‌شود.

انواع پمپ‌ها

پمپ‌ها بر اساس مکانیزم انتقال انرژی به سیال به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: پمپ‌های دینامیکی و پمپ‌های جابجایی مثبت. پمپ‌های دینامیکی مانند پمپ‌های سانتریفیوژ در کارواش‌های خانگی رایج‌تر هستند، زیرا فشار یکنواخت و دبی مناسب ارائه می‌دهند. پمپ‌های جابجایی مثبت برای کاربردهای خاص با سیالات ویسکوز مناسب‌اند. در این بخش، انواع پمپ‌ها و کاربرد آن‌ها در کارواش‌ها معرفی می‌شوند. انتخاب نوع پمپ به نوع سیال، فشار مورد نیاز و شرایط محیطی بستگی دارد.

پمپ‌های سانتریفیوژ

پمپ‌های سانتریفیوژ از نیروی گریز از مرکز برای افزایش فشار سیال استفاده می‌کنند. در این پمپ‌ها، پروانه‌ای چرخان سیال را از مرکز به سمت لبه‌ها هدایت کرده و فشار آن را افزایش می‌دهد. این پمپ‌ها در کارواش‌های خانگی مانند رونیکس RP-U100 و بوش Universal Aquatak 135 بسیار رایج‌اند. این نوع پمپ برای سیالات با ویسکوزیته پایین مانند آب مناسب است. در ایران، این پمپ‌ها به دلیل هزینه پایین و نگهداری آسان محبوب‌اند.

پمپ‌های سانتریفیوژ در کارواش‌های خانگی فشار آب را بین ۱۰۰ تا ۱۸۰ بار تنظیم می‌کنند. این پمپ‌ها معمولاً با موتورهای الکتریکی (ذغالی یا القایی) کار می‌کنند و برای شست‌وشوی خودرو و حیاط ایده‌آل‌اند. طراحی ساده و راندمان بالا، آن‌ها را به گزینه‌ای اقتصادی تبدیل کرده است. با این حال، در صورت وجود ذرات جامد در آب، نیاز به فیلتر دارند. استاندارد API 610 برای این پمپ‌ها در صنایع پیشرفته‌تر تعریف شده است.

پمپ‌های جابجایی مثبت

پمپ‌های جابجایی مثبت با کاهش حجم محفظه، سیال را با فشار بالا جابه‌جا می‌کنند. این پمپ‌ها در دو نوع رفت‌وبرگشتی و دوار طراحی می‌شوند و برای سیالات ویسکوز مانند روغن مناسب‌اند. در کارواش‌های خانگی، این پمپ‌ها کمتر استفاده می‌شوند، اما در مدل‌های صنعتی یا نیمه‌صنعتی کاربرد دارند. این پمپ‌ها فشار ثابت و بالایی تولید می‌کنند. در ایران، این نوع پمپ در کارواش‌های تخصصی‌تر دیده می‌شود.

این پمپ‌ها به دلیل مکانیزم پیچیده‌تر، هزینه نگهداری بالاتری دارند. در کارواش‌های خانگی، پمپ‌های جابجایی مثبت برای کاربردهای خاص مانند شست‌وشوی سطوح با مواد شوینده غلیظ استفاده می‌شوند. برندهایی مانند گراندفوس از این فناوری در برخی محصولات خود بهره می‌برند. دوام بالای این پمپ‌ها آن‌ها را برای مصارف طولانی مناسب می‌کند. با این حال، برای مصارف خانگی سبک، پمپ‌های سانتریفیوژ ارجحیت دارند.

پمپ دورانی یا Rotary چیست؟

در این نوع پمپ ها، جابجایی توسط حرکت دورانی چرخ دنده، میل بادامک و یا پره ها انجام می شود. همانطور که پیش تر گفته شد این نوع از انواع پمپ ها تنوعی زیادی دارد که در ادامه به شرح هر کدام از انواع این محصول خواهیم پرداخت.

انواع پمپ دورانی یا Rotary

• پمپ دنده ای
• پمپ لوب
• پمپ پره ای
• پمپ پیش رونده خلاء
• پمپ پیش رس
• پمپ اسکرو

انواع پمپ رفت و برگشتی یا Reciprocating

• پمپ پیستونی شناور
• پمپ دیافراگمی

پمپ رفت و برگشتی (Reciprocating Pumps) چیست؟

در این نوع پمپ ها انتقال انرژی به صورت پریودیک و دوره ای انجام شود. نیروی محرکه در این پمپ ها معمولا الکتروموتور می باشد. در این پمپ ها پیستون درون سیلندر بالا و پایین حرکت می کند.عملکرد این سیستم به این ترتیب است که در صورت حرکت پیستون به یک سمت، درون سیلندر مکش ایجاد می شود و سیال از دریچه به داخل حرکت می کند. با بازگشت پیستون، این سیال مکیده شده از دریچه دیگری به بیرون رانده می شود. کاربرد این پمپ ها درسیالات ویسکوز و روغنی می باشد. در ادامه به معرفی کردن انواع پمپ رفت و برگشتی می پردازیم.

پمپ دیافراگمی

در معرفی پمپ ها پمپ دیافراگمی نوع دیگری از پمپ جابجایی مثبت یا همان گسسته می باشد. در پمپ دیافراگمی قطع و وصل شدن جریان، به واسطه حرکت این دیافراگم است. پمپ دیافراگمی برای جابجایی سیالات با ویسکوزیته های مختلف استفاده می شود (سیالات خیلی غلیظ مانند عسل یا رزین و چسب مایع تا سیالات خیلی رقیق مانند آب). در این پمپ ها بر عکس دیگر پمپ ها هیچگونه پروانه ای وجود ندارد و عمل جابجا شدن سیال توسط یک صفحه انعطاف پذیر که معمولا از جنس الاستومتر است استفاده می شود.

انواع پمپ دیافراگمی

• پمپ دیافراگمی دستی
• پمپ دیافراگمی الکتریکی
• پمپ دیافراگمی پنوماتیکی یا بادی

پمپ دنده ای

درپمپ ها یکی از معمول ترین پمپ ها برای زیاد کردن توان هیدرولیکی سیال، پمپ دنده ای می باشد.که پمپ دنده ای با استفاده از چرخ دنده، مایعات را جابجا می کند و در دو نوع چرخ دنده داخلی و خارجی تولید می گردند. این نوع پمپ به دلیل اینکه مقدار مشخص و ثابتی مایع را در هر سیکل جابجا می کند از نوع پمپ های جابجایی مثبت می باشند.

پمپ لوب

درپمپ ها پمپ لوب یا پمپ گوشواره ای در صنایع مختلف از جمله کاغذ سازی، غذایی، بیوتکنولوژی، شیمیایی کاربرد دارد علت کاربرد گوناگون پمپ لوب، کیفیت بالای بهداشتی، قابلیت اطمینان، مقاوم در برابر خوردگی در محیط های بخار می باشند.

پمپ پره ای 

در پمپ ها پمپ های وین یا پمپ پره ای نوعی از پمپ های جابجایی مثبت (Positive Displacement Pump) و روتاری هستند که از نظر اصول کارکرد با پمپ دنده ای (Gear Pumps) شباهت زیادی دارند.در پمپ پره ای، پره های نصب شده روی روتوری است که درون حفره جای دارد. در بعضی موارد این پره ها طول های مختلفی داد که برای حفظارتباط دیوارهایی که پمپ درآن گردش می کند.استفاده معمول آن ها در پمپ هیدرولیک فشار بالا و سیستم های قدرتی و سوپر شارژ می باشد.

پمپ پیش رونده خلاء

درمعرفی پمپ ها پمپ ها مونو پمپ ها که با نام های دیگری مثل پمپ ماردونی و یا تک اسکرو نیز شناخته می شوند، توسط حفره های گسسته ای که روی یک روتور مارپیچ قرار دارد، سیال را به صورت پیشبرد انتقال می دهد. نرخ جریان حجمی متناسب با سرعت گردش روتور ایجاد می شود. از این رو این پمپ ها برای اندازه گیری مایعات و پمپاژ سیال ویسکوز مناسب هستند.

پمپ پیش رس

درمعرفی پمپ ها پمپ پیش رس محفظه مکش بزرگتر از تخلیه است و این باعث افت فشار محفظه مکش شده در نتیجه سیال راحت تر وارد پمپ می شود.اما قسمت تخلیه کوچکتر است و این عامل سیال را با شدت بیشتری می راند. هنگامی که پمپ روشن می شود پروانه پمپ، سیال را از قسمت دهانه مکش به خروجی هدایت می کند.

پمپ اسکرو 

درمعرفی پمپ ها پمپ اسکرو یک پمپ جابجایی مثبت است. به این دلیل که با هر دور گردش، حجم مشخصی از سیالجابجا میشود لذا با زیاد شدن سرعت دورانی دبی سیال نیز زیاد میشود .در تمام پمپ های اسکرو سرعت چرخش پمپ با توجه به ویسکوزیته سیال تعیین می گردد. در صورت زیادشدن ویسکوزیته سرعت پایین تری برای گردش انتخاب می شود.

پمپ‌های شارژی (باتری‌دار)

پمپ‌های شارژی در کارواش‌های خانگی مانند رونیکس ۸۹۳۰ و کاربوتر LK-XB01 استفاده می‌شوند. این پمپ‌ها با باتری کار می‌کنند و برای مکان‌های بدون دسترسی به برق مناسب‌اند. فشار آب آن‌ها (۲۰ تا ۵۰ بار) کمتر از مدل‌های برقی است و برای شست‌وشوی سبک مانند دوچرخه یا مبلمان باغی کاربرد دارند. این پمپ‌ها سبک و قابل‌حمل هستند. در ایران، این نوع کارواش‌ها برای مصارف سیار محبوب شده‌اند.

این پمپ‌ها به دلیل وابستگی به باتری، زمان استفاده محدودی دارند. طراحی ارگونومیک و نازل‌های متنوع، استفاده از آن‌ها را آسان می‌کند. در مقایسه با پمپ‌های سانتریفیوژ، فشار کمتری تولید می‌کنند، اما برای شست‌وشوی سریع و سبک کافی‌اند. این پمپ‌ها نیازی به اتصال دائم به آب شهری ندارند و با مخزن آب کار می‌کنند. برای کاربرانی که انعطاف‌پذیری در جابه‌جایی نیاز دارند، این مدل‌ها توصیه می‌شوند.

مزایا و معایب انواع پمپ‌ها در کارواش‌های خانگی

هر نوع پمپ در کارواش‌های خانگی مزایا و معایب خاص خود را دارد. انتخاب پمپ مناسب به نوع کاربری، بودجه و دسترسی به منابع انرژی بستگی دارد. در ادامه، مزایا و معایب پمپ‌های مورد استفاده در کارواش‌ها به‌صورت خلاصه ارائه شده است:

• پمپ‌های سانتریفیوژ:

  • مزایا: هزینه پایین، نگهداری آسان، فشار یکنواخت، مناسب برای مصارف خانگی.

  • معایب: حساسیت به ذرات جامد، فشار محدود در مقایسه با پمپ‌های صنعتی.

• پمپ‌های جابجایی مثبت:

  • مزایا: فشار بالا، مناسب برای سیالات غلیظ، دوام زیاد.

  • معایب: هزینه بالا، پیچیدگی در نگهداری، کمتر رایج در مصارف خانگی.

• پمپ‌های شارژی:

  • مزایا: قابل‌حمل، مناسب برای مکان‌های بدون برق، وزن سبک.

  • معایب: فشار پایین، وابستگی به باتری، زمان استفاده محدود.

تیجه‌گیری

پمپ‌ها نقش کلیدی در عملکرد کارواش‌های خانگی ایفا می‌کنند. پمپ‌های سانتریفیوژ به دلیل هزینه پایین و کارایی بالا، در اکثر مدل‌ها مانند رونیکس RP-0180 و بوش ۱۳۵ استفاده می‌شوند. پمپ‌های شارژی برای مصارف سیار و سبک مناسب‌اند، در حالی که پمپ‌های جابجایی مثبت برای کاربردهای خاص کاربرد دارند. انتخاب پمپ مناسب به نوع کاربری، فشار مورد نیاز و بودجه بستگی دارد. با نگهداری صحیح، این پمپ‌ها عملکردی طولانی‌مدت و باکیفیت ارائه می‌دهند.

سوالات متداول

کدام نوع پمپ برای کارواش خانگی مناسب‌تر است؟

پمپ‌های سانتریفیوژ برای کارواش‌های خانگی مانند رونیکس RP-U100 و بوش Universal Aquatak 135 مناسب‌ترند. این پمپ‌ها فشار ۱۰۰ تا ۱۳۵ بار تولید می‌کنند و برای شست‌وشوی خودرو و حیاط ایده‌آل‌اند. برای مصارف سبک‌تر، پمپ‌های شارژی مانند رونیکس ۸۹۳۰ گزینه خوبی هستند. انتخاب پمپ به نوع آلودگی و سطح مورد نظر بستگی دارد. مشاوره با فروشنده برای انتخاب دقیق توصیه می‌شود.

آیا پمپ‌های شارژی برای شست‌وشوی حیاط مناسب‌اند؟

پمپ‌های شارژی مانند کاربوتر LK-XB01 برای حیاط‌های کوچک و شست‌وشوی سبک مناسب‌اند. فشار آن‌ها (۲۰ تا ۵۰ بار) برای آلودگی‌های سنگین کافی نیست. برای حیاط‌های بزرگ، پمپ‌های سانتریفیوژ با فشار بالاتر مانند توسن ۱۲۱۸IPW توصیه می‌شوند. این پمپ‌ها برای مکان‌های بدون برق انعطاف‌پذیرند. بررسی نیازهای نظافت قبل از خرید ضروری است.

چگونه طول عمر پمپ کارواش را افزایش دهیم؟

برای افزایش طول عمر پمپ، فیلتر آب را مرتب تمیز کنید تا از ورود ذرات جلوگیری شود. دمای آب ورودی را زیر ۴۰ درجه نگه دارید. از مواد شوینده مناسب استفاده کنید و دستگاه را در محیط خشک نگهداری کنید. بررسی دوره‌ای شلنگ و نازل‌ها از گرفتگی جلوگیری می‌کند. در صورت خرابی، به تعمیرکار متخصص مراجعه کنید.