[supsystic-slider id=1 position=”center”]

گاو آهن برگردان دار از قدیمی ترین گاو آهن های در دنیا بوده است که در برخی از کشورها استفاده از آن منسوخ شده است. با استفاده از گاوآهن برگرداندار مقدار مشخصی از خاک را از عمقی معین برداشته و بعد از چرخاندن با زاویه مشخص، آن را به یک سمت برمی­ گرداند. گاوآهن برگرداندار بیشترین کاربرد را نیز دارد و از لحاظ تعداد خیش و عملکرد تقسیم بندی می ­شود.برای کار با این گاو آهن لازم بوده تنظیمات گاوآهن برگردان دار یک طرفه را نیز انجام دهیم .

آشنایی با گاوآهن برگردان دار و شیوه عملکرد آن

در صنعت کشاورزی ادوات و ماشین آلات مختلفی به کار گرفته می شود که یکی از آن ها گاوآهن برگردان دار است. با استفاده از دستگاه در بیشتر از 90% اراضی کشور، اغلب محصولات استراتژیک شخم زده می شوند. شخم زنی زمین به عنوان یکی از مراحل مهم قبل از کشت محسوب می شود که انرژی زیادی نیاز دارد.

گاوآهن ها از نظر مکانیزم عملکردی به دو نوع یک طرفه و دو طرفه تقسیم می شوند. البته پارامترهای دیگری نیز در تقسیم بندی آن ها به مدل های مختلف وجود دارد که می توان به نحوه اتصال به تراکتور به چند نوع سوار، نیمه و کشیدنی اشاره کرد. این گاوآهن به اشکال یک خیش و چند خیش هم وجود دارد.

تفاوتی که در گاوآهن های یک طرفه و دو طرفه وجود دارد این است که گاوآهن های یک طرفه قادر هستند خاک را به یک طرف یعنی سمت راست برگردانند. اما نوع دوطرفه آن قادر است دو سری خیش را به سمت چپ و راست برگرداند.

این روش می توانید تلفات کمتری به دنبال داشته باشد و بعد از اتمام شخم زنی با سطحی صاف تر مواجه خواهیم بود. در حال حاضر گاوآهن های یک طرفه از محبوبیت بیشتری نزد کشاورزان برخوردار است که می توان به دلیلی از جمله سبک بودن، ارزان تر بودن و حساسیت مکانیزم واردکننده اشاره کرد.

گاوآهن برگردان دار یک طرفه سوار

این گاوآهن ها در نوع سوار، بر روی سه نقطه اتصال تراکتور قرار می گیرند. انواع رایج آن ها معمولا دارای 2 الی 5 خیش می باشند. این گاوآهن ها دارای سیستم های حامل و تغییر وضعیت نیستند به همین دلیل به میزان 40% سبک تر از گاوآهن کشیدنی می باشد و از نظر قیمت نیز مقرون به صرفه تر است.

ارتباط گاوآهن یک طرفه با تراکتور بسیار یکپارچه بوده و قابلیت مانورپذیری، سهولت عقب بری، سرعت در حمل و نقل و … را افزایش می دهد. معمولا در زمین های کوچک که دارای اشکال هندسی نامنظم هستند شخم زنی مقداری دشوار است. اما این مشکل با استفاده از گاوآهن یک طرفه به حداقل می رسد.

گاوآهن برگردان دار نیمه سوار

گاوآهن برگردان دار نیمه سوار از سمت جلو از طریق یک اتصال قابل گردش به اتصال سه نقطه تراکتور متصل می شود و از سمت عقب با یک چرخ قابل گردش به طرفین حمل می شود. گاوآهن برگردان دار نیمه سوار به لحاظ وزن و اندازه از گاوآهن سوار سنگین تر و از گاوآهن کششی سبک تر است.

گاوآهن برگردان دار کششی

گاوآهن برگردان دار کششی با یک اتصال به مالبند تراکتور وصل شده و به دنبال تراکتور کشیده می شود. گاوآهن کششی نسبت به گاوآهن سوار و نیمه سوار بزرگتر و سنگین تر بوده و برای شخم های عمیق در مزارع وسیع به کار می روند. حمل و نقل و کنترل عمق شخم از طریق سه چرخ واقع در جلو ، سمت راست و عقب گاوآهن انجام می شود.

ساختمان گاوآهن برگردان یک طرفه

گاوآهن های یک طرفه از محبوبیت بیشتری نزد کشاورزان ایرانی برخوردار است . نه تنها گاوآهن بلکه تمام ادوات کشاورزی از بخش قاب و عوامل خاک ورز تشکیل شده اند. عامل خاک ورز در گاوآهن یک طرفه، خیش می باشد که به شاسی یا قاب متصل است. برای بهبود کیفیت و سهولت عملکرد آن نیز ضمائمی در حین طراحی در نظر گرفته شده است.

خیش

خیشی که در گاوآهن برگردان دار یک طرفه تعبیه می شود دارای اجزایی از جمله تیغه، تنه، صفحه برگردان، ساقه، کفش، پاشنه می باشد. در برخی از خیش ها نیز دنباله، پیشانی و پشت بند نیز وجود دارد.

قاب

قاب وظیفه مهمی برعهده دارد. این بخش از یک طرف د ربرگیرنده خیش و از طرفی دیگر اتصال گاوآهن به تراکتور را در جلوی آن انجام می دهد. بخش زیادی از منضمات گاوآهن به قاب بسته می شود. فاصله ای که به طور عمودی بین کف قاب و لبه برنده تیغه وجود دارد اهمیت زیادی دارد. همچنین فاصله طولی میان نوک های دو خیس متوالی نیز مهم است. هر چه بقایای گیاهی بیشتر باشد این فاصله بیشتر شده تا از گرفتگی دستگاه جلوگیری کند.

گاو آهن برگردان دار دو طرفه

گاوآهن برگردان دار دو طرفه از ماشین آلات کشاورزی پر کاربرد است. این تجهیز دارای دو سری خیش برگردان دار است که هر سری به صورت متناوب در رفت و برگشت تراکتور به کار برده می شود و در عین حال تمام لایه های شخم را به یک طرف بر می گرداند.

این ویژگی سبب افزایش سرعت شخم شده و سطح تقریبا صاف تری پس از انجام عملیات خاکورزی مشاهده خواهد شد. گاوآهن های دو طرفه در انواع خیش برگردان دار معمولی و خیش شکافدار ساخته می شوند. در خیش های شکاف دار حدود 50 درصد از سطح خیش حذف می شود از این رو برای شخم خاک های بسیار چسبنده توصیه می شود.

ویژگی های گاوآهن برگرداندار دوطرفه

• طول خیش: 9 اینچ
• تعداد خیش: 4 عدد
• وزن: 790 کیلوگرم
• قدرت مورد نیاز: 65 اسب بخار

گاوآهن برگرداندار شکاف دار دو طرفه

• طول خیش: 14 اینچ
• تعداد خیش: 4 عدد
• وزن: 990 کیلوگرم
• قدرت مورد نیاز: 100 اسب بخار

اجزا گاو آهن برگردان دار

• خیش (تنه، تیغه، صفحه برگردان، پیشانی و کفش)
• ساقه
• ضمائم گاوآهن (مانند پیش بر مدور و پیش خیش، دنباله صفحه برگردان و چرخ میزان)
• شاسی ثابت یا ترکیبی یا قابل تنظیم

تنظیمات گاوآهن برگردان دار یک طرفه و دو طرفه

کیفیت و کمیت کار گاو آهن ها به دقت در تنظیمات آنها وابسته است و اصول تنظیم در تمامی آنها یکسان است تنظیمات اصلی عبارتند از:

تراز کردن :

تراز بودن گاوآهن ها باعث فشار وارده یکنواخت از خیش بر لایه خاک و بار وارده یکسان بر همه خيش ها نیز می شود و شخم نیز با عمق یکسانی نیز صورت می گیرد. باید دستگاه را هم قبل از شروع فعالیت و هم در زمان فعالیت از دو حيث طولی و عرضی تراز کرد.

تراز طولی :

برای تشخیص تراز طولی باید در فاصله چند متری از دستگاه و عمود بر آن یعنی از پهلو چمباتمه نیز زده و ضلعی از قاب را که شاخص طول آن است از نظر گذراند، موازی بودن طول قاب درحد دقت دید چشم برای تراز بودن طولی کافی است.

در صورت عدم برقراری تراز طولی، عمق کار خیش های مختلف یکسان نبوده است و کف شیار پله پله نیز می شود {شكل 3}. اگر خیش آخر عمیق تر کار کند، مشکلاتی از لحاظ نفوذ دستگاه در خاک نیز بروز خواهد کرد. برقراری تراز طولی در گاوآهن های سوار با کوتاه و بلند کردن طول بازوی میانی سیستم اتصال سه نقطه تراکتور و در گاوآهن های نیمه سوار با تغییر وضعیت عمودی چرخ شیار عقبی، به طوری که بیشترین وزن روی چرخ متمرکز شده و کفش خیش انتهایی به طور جزعی بر کف شیار اثر گذارد حاصل می گردد.

تراز عرضی :

برای تشخیص تراز عرضی باید از فاصله چندمتری در پشت دستگاه چمباتمه زده و ضلعی از قاب که شاخص عرض آن است را در نظر بگیریم. موازی بودن آن با سطح خاک در حد دید چشم برای تراز بودن عرض کافی بوده است. در صورت عدم برقراری تراز عرضی، عمق کار حتی برای یک خیش نیز در نقاط مختلف یکسان نبوده و کف شیار ناهموار و به شکل پله های مورب است (شكل ۵).

برقراری تراز عرضی در گاو آهن های سوار با کوتاه و بلند کردن طول بازوی سمت راست در اتصال سه نقطه تراکتور و در گاوآهن های نیمه سوار در حالتی که چرخ های سمت راست تراکتور داخل شیار حرکت می کند به همان طریقه فوق انجام می شود .

تنظیم عرض کار :

عرض کار در گاوآهن برگردان دار یک طرفه برابر است با فاصله عرضی بین انتهای خیش اول تا نوک تیغه خيش آخر و یا با توجه به اینکه عرض کار تمام خیش ها باید با هم برابر باشد، مساوی بوده با عرض کار یک خیش ضربدر تعداد آن. دو شرایط زیر برای درستی عرض کار باید رعایت شود :

• خطی که مماس بر لبه داخلی چرخ سمت راست عقب تراکتور موازی با محور طولی آن رسم شود از انتهای تیغه خيش اول بگذرد و یا حداکثر ۵ سانتی متر با آن فاصله داشته باشد.
• خطوطی که از نوک هر خیش موازی با محور طولی تراکتور رسم شوند از انتهای خیش بعدی باید بگذرد.

در مورد انواع گاوآهن برگردان دار یک طرفه مخصوصا نوع سوار، باید تا حد امکان شرط ۱ در فوق را با تنظیم فاصله چرخ عقب تراکتور تامین شود در غير اين صورت برای تامین شرط ۲ با گردش میله های لنگی دار یک یا دو سرلنگ و يا تغيير زاوية قرارگیری میله عرضی در جهت مخالف یا موافق عقربه های ساعت این کار انجام میشود.

در صورتی که در گاو آهن دوسر میله عرضی، لنگی نداشته باشد(مانند گاو آهن های سوار و سه خيش ساخت رومانی) کنترل عرض کار با جلو و عقب کشیدن یک سر میله و یا زاویه دادن به آن نسبت به سر دیگر انجام می شود مشروط بر اینکه پس از هر تغيير وضعیت، محل استقرار میله نسبت به قاب با سفت کردن پیچ و مهره های مربوط ثابت شود .

در گاوآهن برگردان دار یک طرفه نیمه سوار می توان با گردش در صفحه افقی اطراف محوری که با محل استقرار ميله عرضی ارتباط دارد به چپ و راست عرض کار خيش اول را تصحیح کرد. همچنین جابجایی عرضی کل گاوآهن نسبت به مکانیسم اتصال جلوی قاب و یا نسبت به ميله عرضی نیز میتواند در مقادیر مختلف فاصله بین چرخ های تراکتور، عرض کار را تصحیح کند.

تنظیم عمق کار :

این تنظیم در گاوآهن برگردان دار یک طرفه سوار با تغییر وضعیت نسبی خیش های جلویی و عقبی، تمایل به نفوذ در عمق بیشتر و یا تمایل به خروج از خاک در عمق مورد نظر ایجاد می شود. این عمل با کوتاه و بلندکردن طول بازوی میانی سیستم هیدرولیک تراکتور انجام میشود بطوری که تراز طولی بهم نخورد ، از این رو این روش تغییرات نسبت اندکی را در عمق کار مجاز می داند.

تغییرات بیشتر در عمق کار را میتوان با تغيير وضعیت قرارگیری عمودی انتهای بازوهای پایینی سیستم هیدرولیک تراکتور نسبت به زمین با کوتاه و بلند کردن هر دو بازوی رابط هیدرولیک انجام داد که باید بعد از این عمل مجدد تراز طولی را برقرار کرد.

در گاوآهن برگردان دار یک طرفه نیمه سوار عمق کار با تغيير وضعيت قرارگیری انتهای بازوهای پایینی هیدرولیک نسبت به سطح زمین و یا تغییر وضعیت ارتباطی انتهای جلویی قاب نسبت به مکانیسم اتصال در برخی موارد، همراه با جابجایی عمودی چرخ های شیار تنظیم میشود.

کاربردهای گاوآهن برگردان دار

• مدفون کردن تمام یا قسمتی از بقایای گیاهی و خاشاک
• بهبود نفوذپذیری و تهویه خاک
• از بین بردن علف های هرز و لارو حشرات
• مخلوط کردن کودهای دامی و شیمیایی با خاک
• تهیه بستر مناسب برای بهبود رویش بذر
• پوسیدگی بهتر ریشه ها و ساقه ها با بروی خاک آوردن آنها

توصیه هایی برای اجرای عملیات شخم با گاو آهن برگردان دار

• خيش ها باید همیشه تمیز شوند تا حالت نچسبی مطلوب داشته و بقایای سطحی به ساقه آنها گیر نکند.

• برای گاوآهن برگردان دار یک طرفه در راه سوم شخم و برای گاو آهن های دو طرفه در راه دوم شخم چرخ های یک طرف تراکتور داخل شیار قبلی می افتد و پس از آغاز این راه، به منظور برقراری مجدد تراز عرضی و نیز کنترل سایر تنظیمات باید کار را متوقف کرد.

• ترتيب کنترل مطلوب تنظیمات مختلف عبارت از: عمق کار، تراز طولی، تراز عرضی و عرض کار.

• در صورتی که گاوآهن برگردان دار یک طرفه صحيح تنظیم شده و با سرعت مناسب کشیده شود، تمام لایه های برگردان شده یک شکل است و سطح شخم نسبتا هموار است. در این حالت تشخیص راه های مختلف کار باید غیرممکن باشد.

• در بکارگیری گاوآهن برگردان دار یک طرفه نو یا زنگ زده، رنگ یا زنگ روی خیش ها را تا حد امکان پاک کنید تا حالت نچسبی مطلوب ایجاد شود.

• در مواردی که صفحه برگردان چسبندگی نشان میدهد، با تغيير وضعیت قرارگیری پیش برها یا حذف آنها فشار خاک روی صفحه برگردان را افزایش دهید تا نچسبی آن بهتر شود. عمق کار را کم و سرعت را بیشتر کنید و زود به زود کار را متوقف و خاک چسبیده به صفحه را پاک کنید، پس از رفع این مشکل و ایجاد نچسبی مطلوب، پیش برها را به حالت اصلی برگردانده و با رعایت سرعت و عمق معمول سایر تنظیم ها را دوباره کنترل کنید.

• پس از شخم با گاوآهن برگردان دار یک طرفه باید بقایای گیاهی، کودهای دامی و سایر مواد سطحی به کلی در خاک مدفون شده باشند.

• در صورت استفاده از گاوآهن های برگرداندار نیمه سوار ابتدا جلوی دستگاه و بعد انتهای آن را به خاک بیندازید تا همه خيش ها از خط حاشیه کار خود را آغاز کنند.

• چرخ های شیار جلو و عقبی در گاوآهن نیمه سوار و کشیدنی را باید به طوری تنظیم کنیم که از دیوار شیار دورتر قرار گیرند وبه این طریق هم بار کمتری به کفشها اعمال شود و هم احتمال بالا رفتن از دیوار وجود نداشته باشد.

معایب احتمالی گاوآهن های برگردا ندار وعلت های آن وهمچنین نحوه رفع نقص عیب ها

* علت ها

1. خیش اول به صورت نوک کلنک وبا فشار زیاد زمین را شخم می زند.
2. وزن تراکتور نسبت به مقاومت ایجاد شده توسط خاک کم است.
3. کشش جانبی گاوآهن زیاد می باشد

* نحوه اصلاح

1. طول بازوی وسط را به میزان کافی بلند کنید
2. با نصب وزنه روی چرخ عقب یا افزودن آب به داخل تیوپ لاستیک عقب این نقص رابرطرف کنید.
3. مرکز مقاومت گاوآهن ومرکز کشش تراکتور را مجددا تنظیم نمائید

اگر تمام خیش ها به طوریکنواخت درخاک نفوذ نکنند

* علت ها

1. طول بازوی وسط بیش ازحد بلند است.
2. نحوه اتصال تمامی واحد های برش برروی شاسی به صورت یکنواخت نمی باشد.
3. پین(پیچ) برشی بریده شده است

* نحوه اصلاح

1. طول بازوی وسط تراکتور را به میزان کافی کوتاه کنید.
2. محل اتصال واحد های برش برروی شاسی را بررسی ونسبت به رفع نقص آن اقدام کنید.
3. نسبت به تعویض پین(پیچ) برشی اقدام نمائید.

اگر کف شیار شخم ناصاف وپلکانی گردد

* علت ها

1. گاوآهن از نظر طولی تراز نمی باشد.

* نحوه اصلاح

1. با استفاده از بازوی وسط نسبت به تراز کردن گاوآهن اقدام نمائید.

اگر قسمتی از زمین شخم خورده مجددا شخم زده شود

* علت ها

1. زاویه برش بیش ازحد بسته (ازحد مجاز کمتر ) شده است.

* نحوه اصلاح

1. عرض شخم را مجددا تنظیم نمائید

خیش آخر بیش از حد در خاک نفوذ می کند

* علت ها

1. طول بازوی وسط بیش ازحد بلند است.

* نحوه اصلاح

1. طول بازوی وسط تراکتور را به میزان کافی کوتاه کنید.

نوار نازکی از زمین بین شیار قبلی وبعدی شخم نخورده باقی بماند.

* علت ها

1. زاویه برش بیش ازحد باز (زیاد) می باشد

* نحوه اصلاح

1. عرض شخم را مجددا تنظیم نمائید

خیش به طرف زمین شخم نخورده متمایل است

* علت ها

1. ارتفاع اتصال بازوی سمت راست بیشتر از سمت چپ است (ترازعرضی گاوآهن صحیح نمی باشد).

* نحوه اصلاح

1. بازوهای طرفین سه نقطه اتصال را بررسی ومجددا تنظیم نمائید .

خیش به طرف زمین شخم خورده متمایل است

* علت ها

1. ارتفاع اتصال بازوی سمت راست کمتر از سمت چپ است (ترازعرضی گاوآهن صحیح نمی باشد).

* نحوه اصلاح

1. بازوهای طرفین سه نقطه اتصال را بررسی ومجددا تنظیم نمائید .

محور اصلی گاوآهن دوطرفه بدرستی گردش نمی نماید

* علت ها

1. روغن هیدرولیک کم است
2. روغن هیدرولیک کثیف است
3. مجاری عبور روغن مسدود می باشند
4. سوپاپ خروجی روغن مسدود است
5. پکینگ پیستون جک گاوآهن خراب است

* نحوه اصلاح

1. در مخزن هیدرولیک به میزان کافی روغن بریزید
2. روغن را تعویض کنید
3. سیستم هیدرولیک را سرویس نمائید
4. سوپاپ راکنترل وتمیز کنیددرصورت معیوب بودن آن را تعویض کنید
5. نسبت به تعویض پکینگ اقدام کنید .

---

جهت مشاهده مقاله سرویس و نگهداری از گاوآهن برگردان دار یک طرفه کلیک کنید.

---